به گزارش پایگاه خبری شهر اصیل و به نقل از پایگاه خبری ریواس– استاندار اصفهان روز گذشته میزبان رئیس‌جمهور، هیأت همراه، مدیران، پژوهشگران، محققان، مهارت‌ورزان، صاحب‌نظران و به‌ویژه خیرین مدرسه‌ساز از سراسر کشور بود و توانست با یک مدیریت مشارکتی و حساب‌شده که حاصل جایگاه مردم‌محور او در اصفهان است، انسجام و هماهنگی استان را به نمایش گذاشته و اصفهان را از جنبه های متعدد سرافراز کند.

آیین پاسداشت ایمان عملی

همایش خیرین مدرسه‌ساز، که خود مصداق بارز عمل خالصانه است، به عنوان یکی از آن چهار رویداد ملی، تلاقی‌گاه ایمان عملی و تعهد جمعی بود. نکته حائز اهمیت این بود که در فضای اجلاس، تأییدیه‌ای فراتر از متن گزارش‌ها به چشم می‌خورد؛ تمامی خیرین سخنران، بدون استثناء، از مدیریت و همراهی صادقانه و مجدانه استاندار اصفهان به نیکی یاد کردند. همینطور از گوشه‌گوشه سالن بزرگ اجلاس سران، تأییداتی خودجوش بر صداقت و سخت‌کوشی این استاندار مردمی صحه می‌گذاشت؛ این امر، همراه با رضایت آشکار رئیس جمهور محترم از نماینده عالی دولت در استان، حکایتی متفاوت و غیرقابل انکار از عملکرد متمایز جمالی‌نژاد را روایت می‌کرد.

جمالی‌نژاد هنگام سخنرانی در این همایش معنوی، رویکردی متفاوت را در ترسیم جایگاه مدرسه‌سازی اتخاذ کرد؛ به‌طوری‌که در پایان جلسه، مفهوم مدرسه از حالت یک چارچوب فیزیکی خارج شد و «مدرسه‌های بی‌سقف» در ذهن شرکت‌کنندگان نقش بست.

او در ابتدای سخن با بخشیدن روحی معنوی به جلسه گفت: «این صرفاً یک جشن نیست، بلکه آیینی است برای پاسداشت ایمان، عمل و مسئولیت اجتماعی مردمانی که قرار است آینده ایران را با دستان خودشان بسازند.»

مدرسه، نقطه آغاز عدالت و فاصله ای که با “دانایی” از بین می رود

استاندار اصفهان سپس در تصویر ذهنی عام از مدرسه دست برد و تصریح کرد:

«من همیشه گفته‌ام مدرسه جایی نیست که فقط سقف و دیوار داشته باشد، مدرسه جایی است که رویاهای کودکانمان آنجا سقف نمی‌شناسد. مدرسه چهار دیواری و چهار تا نیمکت نیست؛ بلکه نقطه آغاز عدالت است؛ جایی که فرزندان روستایی و شهری ما، برخوردار و کم‌برخوردار ما در کنار هم می‌نشینند تا با دانایی‌شان فاصله‌ها را از میان بردارند. پس جایگاه بزرگی است…»

جمالی نژاد در حقیقت می‌خواست به اقدام خیرین و مردم در ساخت مدرسه اصطلاحا جان ببخشد و بگوید این بنا تنها یک سازه‌ی سنگی و سخت نیست.

وزن نیت بر وزن زر می‌چربد

جمالی‌نژاد تصورات از اقدام خیرخواهانه را نیز دستکاری کرد و افزود:

«گاهی فکر می‌کنیم کار خیر مال کسانی است که دارایی‌شان فراتر از نیازشان است، اما حقیقت این است؛ خیر، دلی می‌بارد که برای دیگران بی‌تاب است. در کار خیر، وزن نیت بر وزن زر می‌چربد. خیرِ جمعی یعنی کوچک‌ترین قطره‌ها که رودخانه می‌سازند. در ساختن مدرسه، سهم هرکس نه به اندازه ثروتش که به اندازه عشقش است و کار خیر هم مسابقه ثروتمندان نیست، بلکه میثاق انسان‌هاست.»

وی ادامه داد: «سهم هر شهروند، هرچند خُرد، سهمی در آینده‌ی کشورمان است. آنجا که نیت‌ها بزرگ است، هیچ سهمی کوچک نیست؛ پس کاری کنیم که هیچ‌کس از بی‌خبری، از کار خیر باز نماند. کاری کنیم که همه بتوانند در طرح رئیس‌جمهورمان شریک شوند. با هم بسازیم؛ نه فقط مدرسه‌ای از آجر و سیمان، که مدرسه‌ای از همدلی، امید، از عشق، از رفاقت و صمیمیت.»

اصفهان، قلب ایران

نماینده ارشد دولت در اصفهان که در حضور دکتر مسعود پزشکیان سخن می‌گفت، اعلام کرد که به نمایندگی از مردم اصفهان با ۱۱۴ شهر و حدود ۱۰۰۰ روستا، از رئیس‌جمهور محبوب و مجموعه دولت به‌خاطر نگاه عادلانه‌شان به آموزش تشکر می‌کند و به خیرین عزیز خاطرنشان ساخت: «باور داریم که به همت دولت، خیرین و مردم، تاکید کنم، و مردم، روزی را خواهیم دید که هیچ کودک ایرانی پشت در مدرسه نماند.»

جلسات فشرده با اقشار و اصناف و نشست‌های وزین همچون اجلاس جهانی نهج‌البلاغه و مسابقات ملی مهارت به‌همراه رژه ستون‌های غرورآفرین جوانان کارآفرین استان‌های کشور، تمامی ایران را به تحسین واداشت.

دوچرخه سواری معنا دار آقای رییس جمهور و استاندارش در اصفهان

دوچرخه‌سواری رئیس جمهور و استاندار اصفهان هم در این سفر خبرساز شد. می توان گفت این دوچرخه سواری نماد عمل و تحرک مستمر در مسیر توسعه بود که مستقیماً به مفهوم قرآنی «اِعمَلُوا» (عمل کنید) اشاره دارد؛ یعنی تأکید بر اجرای عملی برنامه‌ها. از طرفی، برگزاری همزمان چهار رویداد ملی توسط استاندار جمالی‌نژاد، نشان‌دهنده آگاهی جامع، برنامه‌ریزی دقیق و احاطه بر تمامی ایستگاه‌های مهم توسعه بود که این خود بازتابی از مفهوم «اِعلَمُوا» (آگاه باشید و بدانید) است.

امروز مردمانی نیک‌نیت از سراسر ایران دیدند که اصفهان قلب ایران است و یک استاندار خستگی ناپذیر که با عشق، در کنار مردم، شب و روز برای تپیدن این قلب بزرگ می‌کوشد.

نادر سلیمانی، رئیس هیئت اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور در بازدید از پاویون گروه فولاد مبارکه در نمایشگاه بین‌المللی متافوی تبریز:

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، تلاش‌های زیادی برای خودکفایی صنایع کشور صورت گرفته است.

در زمانی که قرار بود طرح یک کارخانه فولادی بزرگ اجرا شود، احداث فولادمبارکه در دستور کار قرار گرفت تا صنعتی باشد که موتور محرک سایر صنایع کشور باشد؛ این تصمیم در قالب برنامه‌های پنج‌ساله و با هدف توسعه صنعت فولاد و کاهش وابستگی به واردات اتخاذ شد.

در حال حاضر فولاد مبارکه نقش کلیدی در توسعه صنایع مختلف مانند ساخت و ساز، خودروسازی، صنایع خانگی و تجهیزات پزشکی دارد و نیازمند حمایت حاکمیت است، چراکه نبود آن می‌تواند مشکلات زیادی در صنایع وابسته ایجاد کند.

در دوره‌های گذشته، مشکلات داخلی و خارجی بر سر راه توسعه فولاد مبارکه قرار داشت، اما با تلاش‌های صورت‌گرفته، اکنون این گروه بزرگ صنعتی توانسته به تولید ورق‌های فولادی کیفی مورد نیاز دیگر صنایع کشور برسد.

افزایش ظرفیت و خودکفایی در حوزه برق و انرژی به‌ویژه در زمینه نیروگاه‌های حرارتی و خورشیدی ضرورتی انکارناپذیر است تا بتوان از وابستگی به واردات انرژی کاست و امنیت صنعتی کشور را تضمین کرد.

رئیس‌جمهور محترم وعده رفع مشکلات برق صنایع را داده‌اند و امیدواریم که با تحقق این وعده، میزان تولید گروه فولاد مبارکه در سال‌های آینده به ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن برسد و درآمد ارزی کشور از صنعت فولاد به ۴ تا ۵ میلیارد دلار افزایش یابد.

نقش گروه فولاد مبارکه در توسعه اقتصادی و صنعتی کشور، نقشی استراتژیک است و نیاز به حمایت و برنامه‌ریزی جامع برای آینده این صنعت را برجسته می‌سازد.

تیم فوتبال ذوب‌آهن اصفهان فردا در حضور هواداران خود و در جریان هفته هفتم لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های ایران در ورزشگاه اختصاصی خود در فولادشهر میزبان فولاد خوزستان خواهد بود.

شاگردان قاسم حدادی‌فر از ساعت 18:00 فردا شنبه 26 مهرماه میزبان شاگردان یحیی گل‌محمدی خواهند بود.

پ.ن:

گرامیداشت یاد و خاطره "شاپور نصیریان" کاپیتان فقید ذوب آهن در جام تخت جمشید که در مهرماه 1365 به رحمت حق شتافت.

یادداشت سید اردشیر افضلی مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان

بیست‌ودومین دوره مسابقات ملی مهارت با شعار «جشن توانایی، خودباوری و خلاقیت نسل تازه‌ای از سازندگان ایران» در اصفهان از ۲۴ مهرماه آغاز شده و تا ۲۸ مهرماه ادامه دارد؛ رویدادی ملی که توان فنی و ابتکار نیروی کار جوان کشور را به نمایش می‌گذارد و معیارهای تازه‌ای از مهارت در صنعت ایران ترسیم می‌کند.

برگزاری متمرکز این دوره از مسابقات در اصفهان، شهری که قلب تپنده صنعت کشور و میزبان کارخانه‌ای چون ذوب‌آهن اصفهان است، معنا و اهمیت ویژه‌ای دارد. این رویداد ملی که با حضور دکتر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور و در آیین افتتاحیه رسمی آغاز شد، جلوه‌ای از توجه دولت به مقوله مهارت، یادگیری کاربردی و تربیت نیروی انسانی توانمند است.

سخنان رئیس‌جمهور در این مراسم، که رقابت و مهارت‌آموزی را از مسیرهای اصلی رشد انسان و پیشرفت کشور دانست و بر ضرورت فراهم‌سازی بسترهای آموزشی کارآمد در کشور تأکید کرد، نشان می‌دهد نگاه ملی به مهارت و آموزش فنی بیش از پیش در حال تقویت است.

ذوب‌آهن اصفهان صرفاً یک کارخانه نیست؛ بلکه نقطه عطف و نماد آغازگر عصر صنعتی شدن ایران است. اهمیت این مجموعه، تنها در تولید فولاد خلاصه نمی‌شود، بلکه در نقشی است که در شکل‌گیری فرهنگ مهارت، آموزش فنی و تربیت نیروی انسانی متخصص ایفا کرده است.

به‌عنوان نخستین کارخانه ذوب فلزات کشور در دهه ۴۰ شمسی، ذوب‌آهن اصفهان با برخورداری از غنی‌ترین تاریخچه و انباشت دانش فنی در حوزه فولاد، همواره یکی از قطب‌های اصلی آموزش صنعتی در کشور به‌شمار می‌رود.

مرکز آموزش فنی توحید ذوب‌آهن طی بیش از نیم قرن گذشته میزبان مهندسان، تکنسین‌ها و کارگران بسیاری از شرکت‌های فولادی و صنعتی کشور بوده است که برای گذراندن دوره‌های تخصصی و مهارتی به این مرکز مراجعه کرده‌اند.

اغلب کارگران ماهر، مهندسان و مدیران برجسته کشور در صنعت فولاد یا دوره‌ای در این مجتمع صنعتی کار کرده‌اند یا در همین مرکز آموزش دیده‌اند و امروز در صنایع مختلف کشور منشأ خدمات ارزشمند و اثرگذار هستند. این سابقه گران‌سنگ، ذوب‌آهن را به دانشگاهی بزرگ و منبع انتقال تجربه میان نسل‌های صنعت بدل ساخته است.

در همین مسیر، ذوب‌آهن اصفهان طی سال‌های اخیر نیز در عرصه رقابت‌های ملی و بین‌المللی مهارت درخشیده است؛ از جمله کسب مقام اول و دوم تیمی در دوره‌های مختلف مسابقات ملی مهارت کارگران ایران، و همچنین کسب مدال نقره یکی از کارشناسان این شرکت در مسابقات بین‌المللی HI-TECH روسیه در شهر یکاترینبورگ.

این افتخارات نشان می‌دهد که مهارت در ذوب‌آهن تنها یک واژه تشویقی نیست، بلکه بخشی از فرهنگ سازمانی و بنیان توسعه صنعتی کشور است. ذوب‌آهن، با تکیه بر تجربه پیشکسوتان و انتقال دانش به نسل‌های تازه، مفهوم «یادگیری در حین کار» را در عمل محقق کرده است.

بیست‌ودومین دوره مسابقات ملی مهارت، فرصتی دوباره برای نمایش توان نسل تازه‌ای از سازندگان ایران است؛ نسلی که در محیط‌هایی چون ذوب‌آهن اصفهان رشد کرده و آموخته‌اند که پیشرفت، از دل مهارت و تجربه بیرون می‌آید.

بدون تردید، میزبانی اصفهان از این رویداد و حضور ذوب‌آهن به‌عنوان الگوی آموزش صنعتی کشور، بار دیگر پیوند میان صنعت و آموزش را مستحکم‌تر خواهد کرد.

ذوب‌آهن اصفهان، همچنان بر این باور است که آینده صنعت ایران نه‌فقط در فناوری‌های نو، بلکه در دستان انسان‌های توانمند و ماهری است که ایمان دارند می‌توانند بسازند، بیاموزند و پیشتاز باشند.

سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کرد: مودیانی که تمام یا بخشی از بدهی مالیات بر ارزش افزوده دوره مالیاتی دوم سال ۱۴۰۴ را تا تاریخ ۱۴۰۴/۰۷/۳۰ به‌صورت نقدی پرداخت نمایند، از دو مزیت مهم برخوردار خواهند شد.

با این اقدام، از اعتبار بخشودگی جرایم به میزان پنج درصد مبلغ پرداختی که در تمامی منابع مالیاتی و برای هر سال یا دوره به انتخاب مودی قابل اعمال است برخوردار می‌شوند.

این اقدام در راستای تقویت فرهنگ پرداخت داوطلبانه مالیات و حمایت از فعالان اقتصادی خوش‌حساب صورت گرفته و مودیان مشمول می‌توانند با ارائه مستندات پرداخت تا تاریخ مقرر، گواهی اعتبار بخشودگی جرایم را از اداره امور مالیاتی مربوطه دریافت نمایند.

محمدمسعود سمیعی‌نژاد، رئیس هیئت عامل ایمیدرو در بازدید از پاویون گروه فولاد مبارکه در نمایشگاه متافو تبریز:

فولاد مبارکه یکی از صنایع بزرگ در خاورمیانه است که ما باید به وجود چنین صنعتی در کشورمان افتخار کنیم. در طرح توازن، متأسفانه طبق برنامه، سازمان‌هایی که بایستی به وظایفشان عمل می‌کردند در زیرساخت‌ها مثل برق، آب، گاز و زیرساخت‌های جاده‌ای و بنادری از برنامه عقب افتادند؛ ولی صنعت و شرکت‌های بزرگ فولادی ما به سمت اهدافی که داشتند حرکت کردند و به ظرفیت‌هایی که طبق برنامه بود، دست یافتند.

در این راستا که سیاست‌های توسعه‌ای همزمان و توازن برقرار نشد، ناترازی انرژی به وجود آمد، لذا با توجه به برنامه‌های درازمدت گروه فولاد مبارکه و این حس که ناترازی ممکن است به وجود بیاید، این شرکت‌ها شروع به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های برق کردند.

خوشبختانه امروز در صنعت، بیش از ۴۰۰۰ مگاوات برق توسط خود صنایع تولید می‌شود.

در شرایط ناترازی، این برق با توجه به هدف اولیه‌ای که قرار بود به صنایع داده شود، داده نشد.

لذا ما از برنامه تولید با توجه به ظرفیت در کشور عقب افتادیم و این عقب‌افتادگی تولید باعث شد که سود این شرکت‌ها روزبه‌روز کاهش پیدا کند، به‌طوری که سود شرکت‌های فولادی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ بیش از ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

این کاهش سودآوری بیشتر در شرکت‌های بزرگی است که وابسته به صندوق‌های بازنشستگی هستند و این خطر وجود دارد که اگر در مورد ناترازی این شرکت‌ها فکر اساسی نشود، با مشکلات متعددی مواجه شویم. سیاست بر این است که بتوانیم به وزارت نیرو کمک کنیم تا با توجه به شرایطی که در کشور وجود دارد و سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام شده، برق صنایعی که تولید می‌کنند به خودشان بازگردانده شود.

پتمام سعی ایمیدرو با هماهنگی وزیر محترم صمت که پشتیبان این موضوع هستند، بر این است که برق صنایعی که در خودتأمینی سرمایه‌گذاری کرده‌اند به خودشان اختصاص یابد. خوشبختانه با تفاهم‌های جدیدی که انجام شده، در حوزه ناترازی گاز نیز صنایع بزرگ در حال مشارکت هستند تا بتوانند کسری گاز را برای صنعت فولاد جبران کنند.

در این بازدید، وزیر صمت با هدف بررسی آخرین دستاوردها و فناوری‌های نوین در صنعت فولاد، از پاویون گروه فولاد مبارکه بازدید کرد.

وی ضمن گفت‌وگو با مدیران این گروه، به بررسی روند تولید و کیفیت محصولات فولادی پرداخته و از نزدیک با فعالیت‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای این مجموعه آشنا شد.

اتابک در این بازدید بر اهمیت تقویت زنجیره تأمین و افزایش بهره‌وری در صنعت فولاد تأکید کرد و گفت: صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور است و توجه به نوآوری و فناوری‌های روز در این حوزه می‌تواند به رشد پایدار و ارتقاء کیفیت محصولات کمک کند.

وزیر صمت همچنین به نقش کلیدی گروه فولاد مبارکه در تأمین نیازهای داخلی و صادرات محصولات با کیفیت اشاره کرد و از مدیران این گروه خواست تا با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، گام‌های مؤثری در راستای توسعه این صنعت بردارند.

این نمایشگاه فرصتی مناسب برای ایجاد تعامل میان فعالان صنعت فولاد و مسئولان دولتی بود و نشان‌دهنده عزم جدی تمامی دست‌اندرکاران برای ارتقای جایگاه صنعت فولاد در کشور است.

حضور سید محمد اتابک در این رویداد، بیانگر حمایت دولت از تلاش‌های صورت گرفته در جهت پیشرفت و توسعه این صنعت است.

گفتنی است، بیست و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی تخصصی صنایع فولاد، متالورژی، ریخته‌گری، آهنگری، معادن فلزی، ماشین‌آلات و صنایع وابسته با عنوان «تبریز متافو ۲۰۲۵» که از ۲۴ لغایت ۲۷ مهرماه ۱۴۰۴ (۱۶ تا ۱۹ اکتبر ۲۰۲۵) به مدت ۴ روز در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تبریز برگزار می‌شود، امروز(۲۴مهرماه) با حضور وزیر صمت افتتاح شد.

اعضای هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، امروز(۲۴ مهرماه) با حضور در پاویون گروه فولاد مبارکه در بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی صنایع فولاد، متالورژی، ریخته‌گری، آهن‌گری، معادن فلزی، ماشین‌آلات و صنایع وابسته (متافو تبریز)، ضمن قدردانی از عملکرد مثبت فولاد مبارکه در حفظ تولید محصولات فولادی، تاب‌آوری این گروه بزرگ صنعتی در مقابل ناترازی‌های انرژی را ارزشمند توصیف کردند.

در این بازدید، سمیعی‌نژاد با توجه به اهمیت صنعت فولاد در توسعه اقتصادی کشور، به بررسی آخرین دستاوردها و فناوری‌های نوین ارائه شده توسط گروه فولاد مبارکه پرداخت.

وی ضمن ابراز رضایت از پیشرفت‌های صورت گرفته در این حوزه، بر لزوم ارتقای کیفیت و بهره‌وری تولیدات فولادی تأکید کرد.

رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو همچنین به نقش کلیدی گروه فولاد مبارکه در تأمین نیازهای داخلی و صادرات محصولات با کیفیت اشاره کرد و از مدیران این گروه خواست تا با تکیه بر نوآوری و فناوری‌های روز، گام‌های مؤثری در راستای توسعه پایدار صنعت فولاد بردارند.

این نمایشگاه فرصتی مناسب برای تعامل و تبادل نظر میان فعالان صنعت فولاد و مسئولان دولتی بود و نشان‌دهنده عزم جدی تمامی دست‌اندرکاران برای ارتقاء جایگاه صنعت فولاد در کشور است.

حضور سمیعی‌نژاد در این رویداد، بیانگر حمایت دولت از تلاش‌های صورت گرفته در جهت پیشرفت و توسعه این صنعت است.

به گزارش پایگاه خبری شهر اصیل و به نقل از ایراسین، در ادبیات کلاسیک صنعتی، پسماندها و ضایعات به عنوان یک «هزینه اجتناب‌ناپذیر» و یک معضل لجستیکی در انتهای زنجیره تولید تعریف می‌شدند. رویکرد غالب، که از آن با عنوان «اقتصاد خطی» (Take-Make-Dispose) یاد می‌شود، بر مبنای استخراج منابع، تولید محصول و دفع باقیمانده‌ها استوار بود.

در این مدل، سرباره فولاد مبارکه، با حجم انباشت ۳۰ میلیون تنی، به‌صرف یک چالش زیست‌محیطی و یک مانع فیزیکی برای توسعه آتی کارخانه تلقی می‌شد. مدیریت آن نیز محدود به یافتن راه‌هایی برای انبارداری کم‌هزینه‌تر یا دفع آن بود، اما تحولی که در فولاد مبارکه رخ داده، فراتر از یک بهینه‌سازی عملیاتی است؛ این یک «گذار پارادایمی» بنیادین در فلسفه تولید است.

این شرکت به درستی تشخیص داد که در اقتصاد قرن بیست و یکم، که با محدودیت منابع، فشارهای زیست‌محیطی و لزوم افزایش بهره‌وری تعریف می‌شود، مفهوم «ضایعات» در حال بازتعریف است.

در پارادایم جدید «اقتصاد چرخشی» هیچ ماده‌ای از چرخه ارزش خارج نمی‌شود، بلکه به عنوان ورودی یک فرایند دیگر بازتعریف می‌گردد، سرباره در این نگاه، دیگر یک «پسماند» نیست، بلکه یک «ماده اولیه ثانویه» (Secondary Raw Material) با پتانسیل اقتصادی قابل توجه است.

این تغییر نگرش نقطه آغازین حرکت استراتژیک فولاد مبارکه بود، چالش‌های چهارگانه (محدودیت فضا، ظرفیت پایین فرآوری، هزینه‌های لجستیک و مخاطرات زیست‌محیطی) از موانع رشد، به «محرک‌های نوآوری» تبدیل شدند.

این شرکت دریافت که انباشت سرباره، نشانه‌ای از یک «متابولیسم صنعتی ناکارآمد» است؛ متابولیسمی که بخش قابل توجهی از مواد و انرژی ورودی به سیستم را به شکلی کم‌ارزش دفع می‌کند،

بنابراین راه‌حل نه در مدیریت بهترِ خروجی، بلکه در طراحی مجدد کل سیستم برای «بستن چرخه» (Closing the Loop) نهفته بود، این حرکت، فولاد مبارکه را از یک تولیدکننده صرف فولاد، به یک «مدیر اکوسیستم صنعتی» تبدیل کرد که در آن، خروجی یک فرایند، به ورودی هوشمندانه فرایندی دیگر بدل می‌شود و ارزش افزوده از دل ناکارآمدی‌های پیشین خلق می‌گردد، این تحول فکری، سنگ بنای تمام اقدامات فنی و اقتصادی بعدی و درسی حیاتی برای تمام صنایع بزرگ کشور است که با چالش‌های مشابهی روبرو هستند.

معماری سه‌وجهی موفقیت
تبدیل یک ایده استراتژیک بلندپروازانه به یک واقعیت عملیاتی، نیازمند یک نقشه راه دقیق و چندبعدی است.

موفقیت فولاد مبارکه در پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی، حاصل یک معماری سه‌وجهی هوشمندانه است که هر وجه آن، وجه دیگر را تقویت می‌کند. وجه اول، نوآوری فناورانه و مهندسی فرایند است؛ تمرکز بر «فرآوری گرم» یک انتخاب کلیدی بود.

این فناوری به‌صرف یک روش بازیافت نیست، بلکه یک رویکرد بهینه‌سازی انرژی است.

با بهره‌گیری از حرارت نهفته در سرباره مذاب، شرکت عملاً هزینه انرژی لازم برای فرآوری مجدد را به صفر نزدیک می‌کند.

این اقدام، ضمن کاهش چشمگیر هزینه‌های عملیاتی و کاهش ردپای کربنی، محصولی با کیفیت بالاتر (گرانول شیشه‌ای) تولید می‌کند که خواص مکانیکی و شیمیایی آن برای صنایع سیمان و بتن بسیار مطلوب است (این یعنی تبدیل یک چالش (حرارت اتلافی) به یک مزیت رقابتی).

وجه دوم، دیپلماسی اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است؛ مدیران فولاد مبارکه به درستی دریافتند که دستیابی به فناوری‌های پیشرفته جهانی (همچون آسیاب‌های نانوساختار یا سیستم‌های تفکیک هوشمند) از طریق آزمون و خطا، زمان‌بر و پرهزینه است، جذب سرمایه‌گذار خارجی، یک استراتژی برد-برد بود که نه تنها منابع مالی لازم برای خرید تجهیزات مدرن را تأمین کرد، بلکه مهم‌تر از آن، دانش فنی، تجربه مدیریتی و دسترسی به شبکه‌های بازار جهانی را به همراه آورد.

این رویکرد، منحنی یادگیری شرکت را به شدت کوتاه کرد و ریسک پروژه را کاهش داد.

وجه سوم، نهادسازی و خلق بازار است که شاید مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش این پازل باشد؛ یک محصول جدید، هرچقدر هم که باکیفیت باشد، بدون بازار تضمین‌شده، محکوم به شکست است.

فولاد مبارکه با یک تلاش سیستماتیک و هدفمند، اقدام به «مشروعیت‌بخشی» به مصالح سرباره‌ای کرد.

ثبت این محصولات در فهرست بهای سازمان برنامه و بودجه، یک نقطه عطف بود؛ این اقدام، استفاده از سرباره را از یک انتخاب اختیاری برای پیمانکاران، به یک گزینه رسمی و استاندارد در پروژه‌های ملی تبدیل کرد.

همزمان، همکاری با دانشگاه‌ها برای تدوین دستورالعمل‌های فنی و اخذ گواهینامه‌های استاندارد، اعتماد جامعه مهندسی را جلب نمود و همکاری با شهرداری اصفهان، یک نمونه موفق و قابل مشاهده (Showcase) برای سایر مصرف‌کنندگان ایجاد کرد؛ این سه محور در کنار هم، یک اکوسیستم پایدار خلق کردند که در آن، تولید، فناوری و تقاضا به صورت هماهنگ رشد می‌کنند.

خلق ارزش مشترک برای صنعت و جامعه
تأثیرات پروژه مدیریت سرباره فولاد مبارکه بسیار فراتر از مرزهای کارخانه و صورت‌های مالی شرکت است و مصداق بارز «خلق ارزش مشترک» (Creating Shared Value) می‌باشد؛ یعنی ایجاد ارزش اقتصادی به شیوه‌ای که همزمان برای جامعه و محیط زیست نیز ارزش‌آفرینی کند. از منظر اقتصادی، این طرح یک زنجیره ارزش به‌طورکامل جدید ایجاد کرده است.

شرکت‌های دانش‌بنیان برای توسعه فناوری‌های فرآوری، شرکت‌های لجستیکی برای حمل‌ونقل مواد، و آزمایشگاه‌های تخصصی برای کنترل کیفیت، همگی بخشی از این اکوسیستم جدید هستند که منجر به ایجاد اشتغال تخصصی و پایدار می‌شود.

برای صنایع پایین‌دستی همچون سیمان و بتن، سرباره فرآوری‌شده یک جایگزین ارزان‌تر و باکیفیت‌تر برای بخشی از کلینکر (ماده اصلی سیمان) و سنگدانه‌های طبیعی (شن و ماسه) است، این امر به کاهش هزینه تمام‌شده پروژه‌های عمرانی ملی (از سدسازی و راه‌سازی تا ساخت‌وساز شهری) کمک شایانی می‌کند و در نهایت، منافع آن به عموم مردم می‌رسد.

از منظر زیست‌محیطی، دستاوردها حتی چشمگیرتر هستند. به ازای هر تن سرباره که جایگزین سیمان پرتلند می‌شود، از انتشار حدود یک تن دی‌اکسید کربن (CO2) در فرایند تولید سیمان جلوگیری می‌شود.

این یک گام عملی و بزرگ در راستای تعهدات کشور برای کاهش گازهای گلخانه‌ای است.

علاوه بر این، کاهش نیاز به استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و کوه‌ها، به حفظ منابع طبیعی، جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ چشم‌اندازهای طبیعی کشور کمک می‌کند، آزادسازی میلیون‌ها متر مربع از اراضی کارخانه که پیش از این به دپوی سرباره اختصاص داشت، نیز یک سرمایه عظیم زیست‌محیطی و اقتصادی است که می‌تواند برای توسعه فضای سبز یا طرح‌های صنعتی جدید مورد استفاده قرار گیرد.

در بُعد اجتماعی، کاهش پراکندگی غبار ناشی از دپوی سرباره، به بهبود کیفیت هوا و سلامت کارکنان و ساکنان مناطق اطراف کمک می‌کند.

همکاری با شهرداری اصفهان نیز نمونه‌ای از هم‌زیستی مسالمت‌آمیز صنعت و شهر است که در آن، صنعت به جای آنکه منشأ آلودگی باشد، به تأمین‌کننده مصالح پایدار برای توسعه شهری بدل می‌شود و این امر، موجب افزایش مقبولیت اجتماعی و «مجوز اجتماعی برای فعالیت» (Social License to Operate) شرکت می‌گردد.

تجربه موفق فولاد مبارکه نباید به عنوان یک مطالعه موردی منحصربه‌فرد باقی بماند، بلکه باید به یک «الگوی ملی قابل تکثیر» برای تمام صنایع مادر کشور تبدیل شود.

ایران، با داشتن صنایع بزرگ در حوزه‌های فولاد، مس، آلومینیوم، سرب و روی، و پتروشیمی، با حجم عظیمی از پسماندهای صنعتی روبروست که هر یک از آن‌ها، به جای تهدید، می‌توانند یک فرصت اقتصادی باشند.

برای تحقق این امر، لازم است یک نقشه راه ملی برپایه درس‌های آموخته از فولاد مبارکه تدوین شود.

گام اول، ایجاد یک «اطلس ملی پسماندهای صنعتی» است؛ این اطلس باید با همکاری وزارت صمت، سازمان محیط زیست و مراکز دانشگاهی، به شناسایی دقیق نوع، حجم، ترکیب شیمیایی و پراکندگی جغرافیایی تمامی پسماندهای صنعتی کشور بپردازد. این پایگاه داده، زیربنای هرگونه برنامه‌ریزی استراتژیک خواهد بود.

گام دوم، تأسیس «مراکز نوآوری و فناوری بازیافت» به صورت منطقه‌ای است؛ این مراکز می‌توانند با الگوبرداری از همکاری فولاد مبارکه با دانشگاه‌ها، بر روی تحقیق و توسعه برای یافتن کاربردهای جدید و روش‌های فرآوری بهینه برای پسماندهای خاص هر منطقه تمرکز کنند.

گام سوم، تسهیل‌گری نهادی و قانون‌گذاری است؛ دولت باید با الگوبرداری از اقدام سازمان برنامه و بودجه برای سرباره، فرایند استانداردسازی و ورود سایر محصولات بازیافتی به فهرست بهای رسمی را تسریع کند.

ارائه مشوق‌های مالیاتی و تسهیلات بانکی به صنایعی که در زمینه اقتصاد چرخشی سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌تواند محرک قدرتمندی برای این گذار باشد.

گام چهارم، ترویج «همزیستی صنعتی» (Industrial Symbiosis) است. باید پلتفرم‌هایی ایجاد شود که در آن، خروجی و پسماند یک کارخانه، به عنوان ورودی و ماده اولیه کارخانه‌ای دیگر تعریف شود. برای مثال، لجن قرمز صنعت آلومینیوم، باطله‌های معادن مس، و خاکستر بادی نیروگاه‌ها، همگی پتانسیل تبدیل شدن به محصولات ارزشمند را دارند.

اجرای این نقشه راه، ایران را از یک کشور صرفاً متکی بر منابع اولیه، به کشوری پیشرو در بهره‌وری منابع و مدیریت هوشمند صنعتی تبدیل خواهد کرد و ضمن ایجاد رشد اقتصادی پایدار، تاب‌آوری کشور در برابر محدودیت‌های منابع و فشارهای بین‌المللی را به شدت افزایش خواهد داد.

به سوی «اکولوژی صنعتی» و صنایع نسل چهارم

حرکت فولاد مبارکه، هرچند گامی بزرگ، اما تنها آغاز مسیری طولانی‌تر به سوی آینده صنعت است.

افق نهایی اقتصاد چرخشی، رسیدن به مفهوم «اکولوژی صنعتی» (Industrial Ecology) است؛ سیستمی که در آن، یک مجموعه صنعتی نه به عنوان مجموعه‌ای از کارخانه‌های مجزا، بلکه به عنوان یک «اکوسیستم زنده» طراحی می‌شود که در آن، اصول چرخه مواد و انرژی در طبیعت، شبیه‌سازی می‌شود.

در چنین اکوسیستمی، مفهوم «پسماند» به طور کامل از بین می‌رود، زیرا هر جریان خروجی به طور هوشمندانه برای یک کاربرد دیگر طراحی شده است.

برای رسیدن به این نقطه، فولاد مبارکه و سایر صنایع کشور می‌توانند بر روی فناوری‌های صنایع نسل چهارم (Industry 4.0) سرمایه‌گذاری کنند.

استفاده از اینترنت اشیا (IoT) برای رصد لحظه‌ای ترکیب شیمیایی و دمای سرباره در حین تولید، می‌تواند فرایند فرآوری گرم را هوشمندتر و بهینه‌تر کند.

به‌کارگیری هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (Machine Learning) می‌تواند با تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) از فرایندهای تولید، الگوهایی را برای به حداقل رساندن تولید سرباره در وهله اول کشف کند و یا بهترین کاربرد را برای هر نوع سرباره با ترکیبات متفاوت پیشنهاد دهد.

فناوری بلاکچین (Blockchain) می‌تواند برای ایجاد یک بازار شفاف و قابل ردیابی برای مواد اولیه ثانویه به کار رود، به طوری که خریداران بتوانند از مبدأ، کیفیت و استانداردهای زیست‌محیطی محصول بازیافتی خود اطمینان کامل حاصل کنند.

در این چشم‌انداز، فولاد مبارکه نه تنها سرباره را به محصول تبدیل می‌کند، بلکه به یک «بانک داده» از خواص مواد ثانویه بدل می‌شود و می‌تواند دانش و تجربه خود را به عنوان یک محصول صادراتی به سایر کشورهای در حال توسعه عرضه کند.

این گذار از «مدیریت منابع فیزیکی» به «مدیریت دانش و داده»، گام نهایی در تبدیل شدن از یک سازمان «تولیدمحور» به یک سازمان «دانش‌محور و چرخشی» است، داستان سرباره فولاد مبارکه، روایتی از آینده‌ای است که در آن، مرز میان صنعت و طبیعت کمرنگ‌تر می‌شود و کارخانه‌ها نه به عنوان مصرف‌کنندگان بی‌رویه منابع، بلکه به عنوان حلقه‌هایی هوشمند در یک چرخه پایدار ارزش‌آفرینی، فعالیت خواهند کرد.