به گزارش پایگاه خبری شهر اصیل و به نقل از اداره ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی شهر اصفهان، سید امیر سامع اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین محورهای مقابله با بحران خشکسالی در بسیاری از کشورها کاهش مصرف آب در تمام بخش‌هاست؛ هرچند در این گفت‌وگو قصد تمرکز اولیه بر این راهبرد را نداریم، اما یکی دیگر از موضوعات اساسی در این حوزه استفاده مجدد از آب یا بازچرخانی آن است، موضوعی که از دیرباز در فرهنگ و تمدن ایرانی نهادینه شده است.
زاینده‌رود؛ نمونه‌ای تاریخی از چرخه بازاستفاده آب
وی افزود: رودخانه زاینده‌رود یکی از نمونه‌های بارز بهره‌گیری از آب در چرخه‌ای مجدد است؛ قنات‌ها، چشمه‌ها و چاه‌ها نیز از جمله منابعی هستند که با هدف بازگرداندن آب زهکشی‌شده به چرخه مصرف طراحی شده‌اند؛ این موضوع نشان می‌دهد که فناوری‌های حوزه آب و تکنولوژی‌های مرتبط با آن قرن‌ها پیش در سرزمین ایران وجود داشته و بومی‌سازی شده‌اند.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان بیان کرد: وجود قنات‌های متعدد در ایران که طول بعضی از آن‌ها به چندین کیلومتر می‌رسد گواهی بر این واقعیت است؛ بسیاری از تمدن‌های کهن ایرانی در مناطق خشک و بیابانی فلات مرکزی ایران شکل گرفته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به شهرهایی همچون اصفهان، کاشان، شهرهای خراسان و یزد که با اتکا به قنات و بازچرخانی آب توانسته‌اند حیات خود را در اقلیم‌های خشک حفظ کنند، اشاره کرد؛ قنات زارچ در شهر یزد که به‌عنوان طولانی‌ترین قنات جهان ثبت شده نمونه‌ای بارز از این فناوری بومی است.
ایران، پیشگام فناوری‌های سنتی مدیریت آب در جهان
سامع خاطرنشان کرد: ایران از گذشته‌های دور صاحب فناوری در حوزه آب بوده است، از سردخانه‌های طبیعی و یخچال‌های سنتی گرفته تا آب‌انبارهایی که در فصول گرم سال پاسخگوی نیاز مردم بودند، همه گواه بر هوش‌مندی تمدن ایرانی در مدیریت منابع آبی است، حتی در توزیع آب نیز ساختارهای سنتی همچون مادی‌های اصفهان که قدمت آن‌ها به دوران مادها بازمی‌گردد نشان از وجود سیستم‌های پیشرفته توزیع و بازچرخانی آب در تاریخ این سرزمین دارد.
وی تصریح کرد: چشمه‌هایی نظیر چشمه مدرس و چشمه حاج‌آقا شجاع نیز نمونه‌هایی از بهره‌برداری هوشمندانه از زهکش‌های بالادستی هستند، به‌طوری‌که آب مورد استفاده در زمین‌های کشاورزی و باغات پس از نفوذ در زمین، دوباره در قالب چشمه‌هایی در سطوح پایین‌تر ظاهر شده و دوباره مورد استفاده قرار می‌گرفت، همچنین سامانه‌های سنتی توزیع آب در شهرهایی نظیر شوشتر و ساختار مدیریتی میراب از نمونه‌های تاریخی مدیریت منابع آب است که ریشه در ساختارهای هوشمند اداره شهر داشته‌اند.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: در دوران معاصر نیز با تکیه بر توان متخصصان داخلی و شرکت‌های فناور ایران توانسته است گام‌های بزرگی در زمینه مدیریت آب و بازچرخانی آن بردارد؛ شرکت‌های مشاور ایرانی در حوزه آب از جمله بخش‌های بسیار توانمند کشور محسوب می‌شوند و در زمینه‌هایی همچون طراحی و اجرای شبکه‌های فاضلاب، تصفیه‌خانه‌ها و سیستم‌های بازچرخانی و توزیع آب فعالیت‌های گسترده‌ای داشته‌اند.
خودکفایی ایران در طراحی و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌ها
سامع تاکید کرد: شبکه فاضلاب در کشور ایران از جمله زیرساخت‌هایی است که به‌طور تقریب زود شکل گرفته و کشور از سال‌ها پیش با فناوری‌های مربوط به تصفیه آب و پساب آشنا بوده است؛ بخش عمده‌ای از تصفیه‌خانه‌های موجود در کشور نیز پس از انقلاب اسلامی و با تلاش متخصصان داخلی ساخته شده‌اند؛ در حال حاضر، صدها شهر کشور دارای تصفیه‌خانه هستند که بسیاری از آن‌ها در چند دهه اخیر احداث شده‌اند.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان عنوان کرد: در زمینه طراحی، ساخت، بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌ها و استفاده مجدد از پساب تصفیه‌شده کشور به سطحی از خودکفایی رسیده است؛ یکی از تحولات مثبت در سال‌های اخیر نیز بهره‌برداری بهینه از پساب خروجی این تصفیه‌خانه‌ها بوده است؛ موضوعی که می‌تواند در مدیریت منابع آبی کشور و مقابله با بحران خشکسالی نقش‌آفرین باشد.
سامع ادامه داد: یکی از اتفاقات مثبت و قابل توجه در چند دهه اخیر توسعه فرایند تصفیه مجدد پساب خروجی تصفیه‌خانه‌هاست؛ اقدامی که با هدف ارتقای کیفیت پساب به سطحی قابل استفاده در مصارف شهری و کشاورزی به‌ویژه در کشت‌های مثمر به‌کار گرفته شده است؛ در این حوزه شهرداری اصفهان از پیشگامان این عرصه به‌شمار می‌رود که از دهه ۱۳۸۰ به‌طور جدی وارد این فرایند شده است.
احداث نخستین تصفیه‌خانه اصفهان با فناوری‌های پیشرفته اروپایی
وی بیان کرد: نخستین تصفیه‌خانه‌ای که در این راستا در شهر اصفهان احداث شد تصفیه‌خانه سپاهان‌شهر با ظرفیت ۱۵۰ لیتر در ثانیه بود؛ در آن زمان به‌دلیل محدودیت‌های فضایی و لزوم احداث تصفیه‌خانه در مجاورت بافت‌های شهری، استفاده از فناوری‌های پیشرفته و کم‌جا همچون میکروفیلتراسیون و ازون‌زنی ضروری بود؛ از آنجا که این فناوری‌ها در داخل کشور موجود نبود، تجهیزات مورد نیاز از شرکت‌های مطرح اروپایی تأمین شد.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه روند بومی‌سازی این فناوری‌ها در سال‌های اخیر به‌طور چشمگیری پیشرفت کرده است، تصریح کرد: در تصفیه‌خانه‌ای که سال گذشته در شمال شهر اصفهان به بهره‌برداری رسید، تمام تجهیزات از جمله هواسازها، سیستم‌های تولید اکسیژن و تولید گاز ازون به‌صورت کامل در داخل کشور و توسط متخصصان ایرانی تولید شده‌اند؛ این تجهیزات در بخش‌های مختلف تصفیه‌خانه به‌ویژه در فرایندهای حذف میکروآلاینده‌ها و گندزدایی نهایی نقش کلیدی دارند.
سامع گفت: علاوه بر تجهیزات، فناوری‌های بیولوژیکی مورد استفاده در این تصفیه‌خانه‌ها نیز به‌صورت کامل بومی‌سازی شده‌اند؛ فرایندهایی نظیر لخته‌سازی، استفاده از میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها در مراحل مقدماتی تصفیه، همگی با دانش فنی داخلی طراحی و اجرا می‌شوند.
وی تصریح می‌کند: نکته مهم آن است که در حال حاضر در اصفهان، طراحی، ساخت، نصب و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌ها به‌طور کامل توسط متخصصان داخلی به‌ویژه کارشناسان و مهندسان اصفهانی انجام می‌شود؛ این موضوع نشان‌دهنده خودکفایی کشور در یکی از مهم‌ترین بخش‌های زیرساختی مدیریت منابع آب است و گامی مهم برای تحقق امنیت آبی، حفاظت از محیط‌زیست و بهره‌وری پایدار از منابع آبی محسوب می‌شود.
فناوری‌های پیشرفته تصفیه فاضلاب؛ ایران در خط مقدم نوآوری‌های آبی
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه در حال حاضر ایران به‌طور کامل به فناوری‌های پیشرفته تصفیه فاضلاب دست پیدا کرده است، خاطرنشان کرد: دو روش رایج و به‌روز در جهان یعنی لجن فعال با مدیای ثابت (IFAS) و لجن فعال با مدیای متحرک (MBR یا MBBR) در کشور ما نیز به‌طور موفق پیاده‌سازی شده‌اند هر دو فناوری که مبتنی بر فرایندهای بیولوژیکی هستند، در تصفیه‌خانه‌های متعدد ایران از جمله در شمال، جنوب و غرب اصفهان مورد استفاده قرار گرفته‌اند و تمام مراحل طراحی، ساخت و اجرا توسط شرکت‌های داخلی انجام شده است.
سامع اضافه کرد: در تصفیه‌خانه‌هایی که از فاضلاب خام بهره می‌گیرند و با ظرفیت‌هایی نظیر ۶۰ لیتر در ثانیه فعالیت می‌کنند، فناوری‌های نوین تصفیه بیولوژیک به‌کار گرفته شده‌اند؛ این امر نشان می‌دهد که در حوزه فناوری‌های تصفیه فاضلاب، نه‌تنها کمبودی وجود ندارد، بلکه دانش فنی، توان طراحی، تولید تجهیزات و بهره‌برداری نیز به‌صورت کامل بومی و در اختیار شرکت‌های ایرانی است.
پاسخ به ادعاهای بی‌اساس نتانیاهو درباره فناوری ایران
وی با اشاره به اینکه ادعاهای جاهلانه اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره نبود فناوری در ایران کاملاً بی‌اساس و بدون وجاهت کارشناسی است، تاکید کرد: ایران نه‌تنها شناخت دقیقی از فناوری‌های روز دارد بلکه توان تولید تجهیزات و اجرای پروژه‌ها را نیز به‌صورت کامل داراست.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: حتی در بخش آب‌شیرین‌کن‌ها که از پیچیده‌ترین فناوری‌ها در حوزه آب به‌شمار می‌روند، پیشرفت چشمگیری حاصل شده است؛ فیلترهایی که فرایند اسمز معکوس (RO) را انجام می‌دهند و برای شیرین‌سازی آب در مقیاس صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، هم‌اکنون توسط شرکت‌های داخلی طراحی و تولید می‌شوند؛ فناوری اسمز معکوس که پیش‌تر در انحصار بعضی کشورهای معدود بود، امروز در اختیار مهندسان ایرانی است.
احداث بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه اسمز معکوس کشور در مجتمع فولاد
سامع بیان کرد: در مجتمع فولاد یکی از بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه‌های اسمز معکوس با ظرفیت بالای ۱۰۰۰ لیتر در ثانیه احداث شده که توسط متخصصان داخلی طراحی و اجرا شده است؛ این تصفیه‌خانه، فاضلاب صنعتی و شهری را به آب با کیفیت مناسب برای کاربرد در بخش‌های حساس صنعت فولاد تبدیل می‌کند، همچنین در صنایع نیروگاهی نیز از همین فناوری بهره گرفته شده است.
وی افزود: در حال حاضر آب‌شیرین‌کن‌ها در ایران نه‌تنها در حال بهره‌برداری است، بلکه ظرفیت توسعه آن‌ها نیز با سرمایه‌گذاری و ورود شرکت‌های جدید قابل افزایش است؛ برای ارتقای بیشتر این بخش باید به سوی استفاده حداکثری از آب‌های بازچرخانی‌شده، کاهش مصرف آب شیرین در بخش‌های غیرضروری و افزایش بهره‌وری منابع آبی حرکت کرد.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: توسعه این صنعت نیازمند تداوم سرمایه‌گذاری و نیز رشد هم‌زمان در عرضه و تقاضاست؛ با افزایش تقاضا برای بازچرخانی و تصفیه آب زمینه برای شکل‌گیری کسب‌وکارهای جدید در این حوزه نیز فراهم می‌شود، در نتیجه بخش مدیریت آب کشور می‌تواند با تکیه بر دانش و توان فنی بومی گام‌های اساسی در راستای پایداری منابع آبی و توسعه پایدار بردارد.
سامع با تاکید بر اینکه در فرهنگ ایرانی استفاده درست، شایسته و مسئولانه از منابع طبیعی همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از باورها و ارزش‌های اجتماعی و دینی بوده است، ادامه داد: مفاهیمی همچون رزق و خوراک پاک و حلال و بهره‌برداری عادلانه از منابع در دل فرهنگ کویری ایرانی جای دارد؛ نیاکان ما در شرایط سخت اقلیمی کویر با بهره‌گیری از روش‌های هوشمندانه و پایدار توانسته‌اند نه‌تنها زیست‌پذیری را ممکن سازند بلکه الگوهایی برای بهره‌برداری بهینه از آب پدید آورند.
وی خاطرنشان کرد: رودخانه زاینده‌رود خود نمادی از این فرهنگ است؛ فلسفه «زایندگی» این رودخانه تنها به نام آن محدود نمی‌شود، بلکه در کارکرد آن نیز متجلی است؛ بر اساس نظر متخصصان هر لیتر از آب زاینده‌رود به‌طور متوسط سه بار مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ این الگوی بازچرخانی آب نمونه‌ای از ترکیب دانش بومی، فرهنگ مصرف صحیح و فناوری در تمدن ایرانی است.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: در نقطه مقابل آنچه امروز در رژیم صهیونیستی رخ می‌دهد نه بهره‌برداری مسئولانه بلکه سوءاستفاده و دزدی آب به‌عنوان ابزار تسلط و فشار امنیتی است؛ این رژیم با دست‌اندازی به منابع آبی منطقه، عملاً سیاست محاصره آبی را در پیش گرفته است؛ یکی از نمونه‌های آشکار آن تغییر مسیر رودخانه‌هایی است که به سمت اردن جریان داشتند؛ اقدامی که برخلاف تمام معاهدات و توافق‌نامه‌های بین‌المللی صورت گرفته و موجب محروم‌سازی کشورهای همسایه از حقوق طبیعی خود شده است.
«از نیل تا فرات»؛ سیاست اسرائیل برای تسلط بر منابع آبی استراتژیک
سامع خاطرنشان کرد: شعار از نیل تا فرات که سال‌هاست از سوی رژیم صهیونیستی مطرح می‌شود، تنها یک شعار سیاسی نیست بلکه به‌وضوح نشان‌دهنده تمایل این رژیم به کنترل منابع آبی استراتژیک منطقه است، در همین راستا شاهد دخالت این رژیم در رود نیل با سوءاستفاده از بعضی دولت‌های آفریقایی هستیم؛ اقدامی که عملاً به مصادره و سرقت آب نیل به نفع اسرائیل و به ضرر مصر انجامیده است.
وی خاطرنشان کرد: دست‌اندازی به منابع آبی تنها به نیل و اردن محدود نیست؛ رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر اقداماتی در خصوص سد لیتانی در لبنان و منابع آبی سوریه نیز انجام داده و این روند، در کنار محدودیت‌های شدید اعمال‌شده بر مردم غزه برای برداشت از چاه‌های آب، نشان‌دهنده سیاست کثیف و کلان این رژیم در استفاده از آب به‌عنوان ابزار سلطه و تجاوز است؛ این در حالی است که شهرک‌نشینان اسرائیلی با هیچ‌گونه محدودیتی در این زمینه روبه‌رو نیستند.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: در نقطه مقابل ایران نه‌تنها از نظر فرهنگی و اخلاقی رویکردی مبتنی بر عدالت، بهره‌برداری اصولی و رعایت حقوق دیگران دارد، بلکه در حوزه فناوری نیز توانسته به آخرین فناوری‌های مدیریت و تصفیه آب دست پیدا کند؛ این پیشرفت‌ها با تلاش جوانان، متخصصان و سرمایه‌گذاران داخلی حاصل شده و امروز ایران جزو کشورهای دارای دانش بومی در حوزه‌های پیچیده‌ای همچون تصفیه‌خانه‌های پیشرفته، بازچرخانی فاضلاب و فناوری‌های شیرین‌سازی آب به روش اسمز معکوس است.
سامع بیان کرد: راهبرد ایران در زمینه آب، مبتنی بر حفاظت از منابع، توسعه فناوری بومی و رعایت عدالت در توزیع است؛ راهبردی در تضاد کامل با سیاست‌های غاصبانه و امنیت‌زده رژیم صهیونیستی که با تجاوز به حقوق آبی ملت‌های منطقه سعی در تحکیم سلطه خود دارد.
